Rozmowa ze specjalistą - Przepisy BHP stanowisk pakowania i oświetlenie magazynowe vs. wydajność pracy.
Usprawnianie pracy w magazynie wiąże się zazwyczaj z wprowadzaniem gruntownych zmian. Czasami samo zamówienie nowych, ergonomicznych stołów, czy dopasowanie akcesoriów, to za mało. Duże znaczenie nabiera kwestia dobrania odpowiedniego, zgodnego z normami oświetlenia.
Zapraszam na rozmowę ze specjalistą, Piotrem Jagiełło z firmy Smart Lighting sp. z o.o., która zajmuje się wdrażaniem oświetlenia LED w obiektach komercyjnych. Wyjaśni, jak oświetlenie magazynowe jest powiązane z wydajnością pracy.
Joanna Prugar – Panie Piotrze, z punktu widzenia osoby pracującej w magazynie, każde kolejne normy, do których trzeba się dostosować, wydają się zbędnymi komplikacjami. Co one mogą zmienić w kwestii oświetlenia?
Piotr Jagiełło – Wymagania norm, tutaj oświetlenia, kojarzymy najczęściej z bezpieczeństwem pracy. Jak się wgłębić nieco bardziej, okazuje się, że normy mogą być dobrym drogowskazem do podnoszenia efektywności na konkretnych stanowiskach roboczych.
J.P. – Na co zatem trzeba zwrócić uwagę?
P.J. – Powszechnie skupiamy się na natężeniu oświetlenia. Na co dzień nie przywiązujemy jednak większej wagi do faktu, że wraz z wiekiem zmieniają się wymagania w tym zakresie. Innym krytycznym czynnikiem efektywności pracy jest pośrednie lub bezpośrednie olśnienie z opraw oświetleniowych.
J.P. – Wszystkie te szczegóły są podparte normami?
P.J. – I tak i nie. Warunki oświetlenia stanowisk pracy polegających na pakowaniu są szczegółowo opisane w normie PN-EN 12464-1 (z 2011r. – obecnie obowiązującej w Polsce). Magazynowanie i pakowanie jako zadania następujące po sobie, często w bezpośrednim sąsiedztwie, znajdują się w jednej tabeli normy. Proszę spojrzeć:
Najnowsza wersja normy 12464-1 (z 2021r.) podwyższa wymagania z 2011r. w tym obszarze, jednak do czasu przetłumaczenia jej na język polski nie stanowi obowiązujących przepisów. Centralny Instytut Ochrony Pracy skłania się jednak już teraz do uwzględniania tych zmian, przynajmniej w przypadku nowo tworzonych czy też modernizowanych stanowisk pracy.
J.P. – Co się zmienia w tej nowej wersji?
P.J. – Nowa tabela (z 2021r.) została rozszerzona. Minimalne wymagane natężenie oświetlenia pozostaje bez zmian – 300lx. Pojawia się jednak w tabeli tzw. modyfikacja.
W przypadku jednej z niżej wymienionych sytuacji, minimalne wymagania powinny być podwyższone (zmodyfikowane) do 500lx. Oto kilka z nich, w kolejności od najbardziej prawdopodobnej:
- obszar, zadanie albo czynności przebiegają przy ograniczonej ilości światła dziennego (w przypadku magazynów jest to często spotykana sytuacja),
- możliwości wzrokowe pracownika odbiegają od zwyczajowo przyjętych (coraz częściej),
- zadanie jest wykonywane wyjątkowo długo,
- zadanie polega na pracy z wyjątkowo małymi detalami.
J.P. – Wspomniał Pan wcześniej o kwestii wieku. Jakie to ma znaczenie dla oświetlenia magazynu?
P.J. – Wraz z wiekiem dochodzi do postępującej degradacji naszego narządu wzroku. Między innymi – naturalny proces zanieczyszczenia rogówki.
Proszę zobaczyć poniższy wykres, który pokazuje, jak zmienia się zapotrzebowanie na światło wraz z wiekiem. Od 100lx (minimalne natężenie oświetlenia w magazynach według w/w norm), które wystarcza nam w wieku 20-25 lat, przez ponad 200lx w wieku około 40. lat, aż do ponad 300lx powyżej 50. roku życia.
Osoba 40-letnia potrzebuje średnio 2x więcej światła niż osoba 25-letnia, żeby widzieć ten sam przedmiot tak samo dobrze!
Jaki może mieć to wpływ na efektywność pracy? Proponuję założyć okulary słoneczne w magazynie o zwyczajowo stosowanym, minimalnym natężeniu i zacząć wykonywać standardowe zadania. Bezpieczniej będzie jednak przyjrzeć się poniższym zdjęciom:
Proszę zwrócić uwagę nie tylko na zmianę kolorów, ale też na pogarszający się wraz z wiekiem kontrast obrazu. Może to mieć poważne konsekwencje, np. przy kwalifikacji towarów / wyrobów do wysyłki.
Patrząc na asortyment RedSteel odnoszę wrażenie, że nawet aktualizacja z 2021r. nie nadąża za zmianami rozwijającego się rynku (pewne opóźnienie jest zresztą zjawiskiem naturalnym). Mam na myśli szczególnie stanowiska regularnego pakowania, które mogą być wyposażone w monitory. Przy pracy z monitorem pojawia się bowiem ważny, z punktu widzenia omawianej wydajności pracy, aspekt olśnienia odbiciowego.
J.P. – Olśnienie odbiciowe?
P.J. – Chodzi o przeszkadzające, odbijające się w monitorze, światło lamp. Niskie wymagania dotyczące olśnienia w magazynach (UGR<25) dopuszczają stosowanie lamp mogących w określonych warunkach powodować uciążliwe olśnienie. Po pewnym czasie prowadzi to do zmęczenia narządu wzroku (przez ciągłą adaptację), a finalnie do uczucia znużenia oraz spadku wydajności pracy.
J.P. – Jak można mu przeciwdziałać?
P.J. – Należy odszukać w dokumentacji oprawy oświetleniowej wskaźnik albo tabelę z wartościami wskaźnika ograniczenia olśnienia – UGR. Czym niższa średnia wartość, tym lepiej. Sugeruję, nawet w magazynie, zastosowanie UGR zdecydowanie poniżej 19. (można znaleźć < 16).
Wpływ będzie mieć również położenie opraw względem stanowiska pracy, a w przypadku opraw o różnej bryle światłości dla kąta 0 i 90 stopni również „kierunek” zawieszenia (oprawy o podłużnej budowie). Zazwyczaj większe olśnienie występuje przy kierunku obserwacji prostopadłym do osi wzdłużnej oprawy, dlatego stanowisko pakowania w takim przypadku powinno być usytuowane równolegle do dłuższej osi opraw.
J.P. – Temat wygląda na bardziej skomplikowany, niż wydaje się na pierwszy rzut oka.
P.J. – Wiele aspektów oświetlenia może wpływać bezpośrednio na efektywność pracy i najczęściej, w mniejszym lub większym stopniu, są one wymienione w treści norm. Poruszyliśmy dopiero dwa podstawowe, które jednak mogą przynieść szybkie, wymierne efekty.
J.P. – Dziękuję za rozmowę i ciekawe spostrzeżenia.
P.J. – Dziękuję.
Dodaj komentarz